Scipiwch i'r cynnwys

Help Gyda Chostau Byw

Cyhoeddwyd ar 09 Rhagfyr 2023 12:00 yb

Mae'n debyg eich bod wedi sylwi ar nifer o'ch biliau'n cynyddu, yn enwedig cost ynni. Mae’r dudalen hon yn cynnwys gwybodaeth am amryw gymorth a allai fod ar gael i’ch helpu i lwyddo i dalu’r costau cynyddol gan gynnwys:

  • Budd-daliadau a hawliau lles
  • Cronfa Cymorth Dewisol Llywodraeth Cymru
  • Cyfandaliadau Llywodraeth y DU (23-24)
  • Cap pris Ofgem ar filiau ynni
  • Pwysigrwydd darlleniadau mesurydd os nad oes gennych chi fesurydd clyfar
  • Gwarant pris ynni Llywodraeth y DU
  • Banciau bwyd a thalebau
  • Os bydd cyflenwr ynni yn mynd i'r wal
  • Newid cyflenwr ynni

Budd-daliadau a hawliau lles – a allech fod yn colli cyfle?

Mae'r taliadau untro amrywiol a chynlluniau eraill a restrir ar y dudalen hon yn ychwanegol at fudd-daliadau lles safonol, rhai ohonyn nhw’n seiliedig ar brawf modd tra bod eraill yn seiliedig ar wahanol fathau o feini prawf cymhwyster, megis os oes gennych anabledd. Os byddwch am wybod mwy, gall ein tîm gwybodaeth a chyngor eich helpu i ganfod a ydych yn debygol o fod yn gymwys. Os nad ydych yn hawlio unrhyw fudd-daliadau ar hyn o bryd, gallai fod yn werth gwneud cais cyn gynted â phosibl.

Er enghraifft, gall hawlio Credyd Pensiwn eich helpu i fod yn gymwys ar gyfer budd-daliadau eraill, hawliadau a chymorth gan y llywodraeth. Mae rhai budd-daliadau hefyd yn benodol i helpu gyda biliau yn y gaeaf, fel Taliad Tanwydd Gaeaf a Gostyngiad Cartref Cynnes.

Cronfa Cymorth Dewisol Llywodraeth Cymru (DAF)

Mae cynllun DAF Llywodraeth Cymru eisoes wedi bod ar waith ers nifer o flynyddoedd ac mae’n rhagddyddio’r pwysau presennol ar gostau byw; er hynny, efallai y bydd y cynllun yn gallu helpu gyda rhai o'r materion hyn.

Cyfandaliadau Llywodraeth y DU (blwyddyn ariannol 2023/4)

Efallai y bydd gennych hawl i un cyfandaliad neu fwy. Mae rhain yn:

  • £300 Taliad Costau Byw i Bensiynwr ar gyfer aelwydydd sy'n derbyn y Taliad Tanwydd Gaeaf. Disgwylir i hyn fod yn ychwanegiad at eich Taliad Tanwydd Gaeaf ym mis Tachwedd/Rhagfyr 2023;
  • ​£900 Taliad Cost Byw ar gyfer aelwydydd ar fudd-daliadau prawf modd, megis Credyd Pensiwn/Credyd Cynhwysol;
  • £150 Taliad Costau Byw i'r Anabl ar gyfer y rhai sy'n derbyn budd-daliadau anabledd, megis Lwfans Gweini.

Os yw unigolion yn gymwys, dylent gael eu talu'n awtomatig ac ni fydd angen gwneud cais. Nid yw’r un o’r taliadau uchod yn drethadwy ac ni fyddant yn cyfrif tuag at y cap budd-daliadau nac yn effeithio ar eich hawl i fudd-dal.

Mae’r taliadau’n cael eu lledaenu ar draws gwahanol gyfnodau i sicrhau cefnogaeth gyson drwy gydol y flwyddyn. Byddant yn fras fel a ganlyn:

 

  • £301 – Taliad Costau Byw Cyntaf – rhwng 25 Ebrill a 17 Mai 2023.
  • £150 – Taliad Costau Byw i’r Anabl – yn ystod Haf 2023
  • £300 – Ail Daliad Costau Byw – yn ystod Hydref 2023
  • £300 – Taliad Costau Byw Pensiynwr – yn ystod Gaeaf 2023/4
  • £299 – Trydydd Taliad Costau Byw – yn ystod Gwanwyn 2024

Pwysig: dyddiad cau yn ymwneud â derbyn Credyd Pensiwn a'r Ail Daliad Costau Byw (CoL).

Er mwyn bod yn gymwys ar gyfer yr ail daliad CoL, mae'n rhaid eich bod wedi bod â hawl i fudd-dal cymwys – megis Credyd Pensiwn – rhwng 18 Awst 2023 a 17 Medi 2023. Dylid nodi oherwydd rheolau ôl-ddyddio gyda Chredyd Pensiwn, lle gallwch ofyn i gais gael ei ôl-ddyddio hyd at dri mis, efallai y byddwch dal yn gymwys ar gyfer yr ail daliad CoL, hyd yn oed os nad ydych yn cael Credyd Pensiwn eto. 10 Rhagfyr 2023 oedd y pwynt terfyn ar gyfer hyn, cyhyd â’ch bod wedi dechrau hawliad am Gredyd Pensiwn erbyn hynny ac y cafwyd eu bod yn gymwys – gan gynnwys y byddai'r cymhwyster hwn hefyd wedi bod yn berthnasol ar y dyddiad cymhwyso CoL sef 17 Medi – yna dylech barhau i gael yr ail daliad CoL o £300.

Cap Pris Ofgem ar filiau ynni

Mae'r cap pris yn berthnasol i'r rhan fwyaf o gartrefi ym Mhrydain. Mae'n uchafswm y gall cyflenwyr ei godi fesul uned o ynni. O 1 Hydref 2023, ar gyfer cartrefi tanwydd deuol 'nodweddiadol' sy'n talu drwy ddebyd uniongyrchol, mae Ofgem wedi gosod lefel y cap pris blynyddol ar £1,923 (mae hyn yn ostyngiad o’r cap blaenorol o £2,074, a oedd yn ei le o fis Gorffennaf i fis Medi 2023). Mae’r cap yn cael ei adolygu bob 3 mis, felly gall newid eto ym mis Ionawr 2024 – gallwch wirio lefel y cap pris cyfredol ar wefan Ofgem gan ddefnyddio’r ddolen isod

Mae'n bwysig nodi bod biliau yn dal i fod yn seiliedig ar eich defnydd gwirioneddol, felly efallai y byddwch yn talu mwy neu lai na lefel y cap pris.

Find out more about the energy price cap on the Ofgem website

Pwysigrwydd darlleniadau mesurydd os nad oes gennych chi fesurydd clyfar

Os nad oes gennych fesurydd clyfar, mae’n syniad da rhoi darlleniadau mesurydd ar gyfer nwy a thrydan i’ch cyflenwr yn rheolaidd ac yn arbennig felly pan gyhoeddir newidiadau mewn prisiau (er enghraifft, os yw Ofgem wedi cyhoeddi cynnydd yn y cap pris neu ostyngiad). Bydd hyn yn sicrhau bod y cyflenwr yn gwybod yn union faint wnaethoch chi ei ddefnyddio pan fydd y pris yn newid, fel na fydd yn rhaid i chi dalu gormod am rai unedau a ddefnyddir.

Os nad ydych eisoes wedi gwneud hynny, efallai yr hoffech anfon darlleniadau mesurydd at eich cyflenwr cyn gynted â phosibl, o ystyried bod Cap Pris Ofgem wedi’i ostwng ar 1 Hydref 2023.

‘Gwarant Pris Ynni’ Llywodraeth y DU

Darparodd y Warant Pris Ynni (EPG) gymorth gyda biliau ynni o fis Hydref 2022 i fis Mehefin 2023, drwy osod terfyn ar yr hyn y gallai cyflenwyr ynni ei godi ar aelwydydd am eu hynni tra bod prisiau’n arbennig o uchel.

Ers mis Gorffennaf 2023, polisi’r llywodraeth yw bod aelwydydd yn talu’r isaf o Gap Prisiau Ofgem neu’r EPG. Ar adeg ysgrifennu hwn (Hydref 2023) dyma Gap Prisiau Ofgem – gweler uchod (h.y. mae hyn ar y sail bod lefel y cap pris ar gyfer cartref tanwydd deuol ‘nodweddiadol’ wedi’i osod ar hyn o bryd yn £1,923, ond o fis Gorffennaf 2023 ymlaen. tan ddiwedd mis Mawrth 2024 roedd yr EPG wedi’i osod ar £3,000).

Mae’r llywodraeth wedi cyhoeddi y bydd yr EPG yn parhau tan fis Mawrth 2024, gan y bydd yn gweithredu fel rhwyd ​​ddiogelwch, yn berthnasol os bydd prisiau ynni’n codi eto ac felly bydd cap Ofgem yn mynd dros £3,000.

Os bydd cyflenwr ynni yn mynd allan o fusnes

Pan fydd cyflenwr ynni yn mynd i'r wal, mae Ofgem yn aseinio cyflenwr newydd i gymryd dros eich cyfrif. Nid oes angen i chi boeni, bydd eich cyflenwad nwy a thrydan yn parhau waeth beth fydd yn digwydd i'ch cyflenwr. Dylai eich cyflenwr newydd eich hysbysu am yr hyn sy'n digwydd gyda'ch cyfrif, er y gall y broses hon gymryd ychydig wythnosau. Mae'n werth cadw neu lawrlwytho copïau o'ch biliau ynni diweddaraf a thynnu lluniau o'ch darlleniadau mesurydd diweddaraf er gwybodaeth. Bydd yn rhaid i unrhyw gwsmeriaid a oedd mewn dyled gyda'u cyflenwr blaenorol ad-dalu hyn o hyd a dylai unrhyw gwsmeriaid a oedd wedi bod mewn credyd gyda'u cyflenwr gael ad-daliad. Dylech geisio cyngor os ydych yn bwriadu newid oherwydd bod eich cyflenwr wedi mynd i'r wal, gan fod ystyriaethau os oedd eich cyfrif mewn credyd, neu os ydych fel arfer yn derbyn y Gostyngiad Cartref Cynnes.

​A allaf gael cymorth gan fy nghyflenwr ynni?

Os ydych chi'n ei chael hi'n anodd talu eich biliau ynni neu os oes arnoch chi arian i'ch cyflenwr ynni, mae gan eich cyflenwr ddyletswydd i helpu. Gallwch ofyn iddynt am:

  • adolygiad o'ch taliadau neu ad-daliadau dyled
  • seibiannau talu neu ostyngiadau
  • mwy o amser i dalu eich biliau
  • mynediad at gronfeydd caledi / cronfeydd elusennol y cyflenwr ynni
  • cofrestru Gwasanaeth Blaenoriaeth.

Os ydych dros oedran Pensiwn y Wladwriaeth neu'n byw ag anabledd neu gyflwr iechyd gallwch ofyn am gael eich rhoi ar y Gofrestr Gwasanaeth â Blaenoriaeth. Mae hyn yn rhoi mynediad i chi at ystod o gefnogaeth, gan gynnwys cymorth blaenoriaethol mewn argyfwng, rhybudd o flaen llaw o ran toriadau pŵer arfaethedig a help gyda mynediad at fesurydd rhagdalu.

Fel y nodwyd uchod, mae gan rai cyflenwyr ynni eu cynlluniau ariannu arbennig eu hunain (cronfeydd caledi neu elusennol) neu maent yn darparu cymorth fesul cynlluniau cenedlaethol megis y Rhwymedigaeth Cwmnïau Ynni. Mae'r rhain yn darparu amryw o gymorth ariannol, rhyddhad dyled, cyngor ynni, a gosod gwelliannau effeithlonrwydd ynni a all helpu i ostwng eich biliau. Gwiriwch gyda'ch cyflenwr i weld pa gymorth y gallech fod â hawl iddo.

 

Newid cyflenwr ynni

Mae newid cyflenwr ynni neu dariff wedi bod yn ffordd hawdd o arbed arian ar filiau yn y gorffennol. Er hynny, mae'r cynnydd presennol mewn prisiau ynni yn golygu bod llai o fargeinion ar gael nag arfer. Gallai fod yn anodd dod o hyd i fargen ratach na’ch tariff presennol, neu un y gallwch newid yn hawdd iddo. Mae dewis tariff pris sefydlog yn rhoi mwy o sicrwydd ynghylch biliau ond, yn dibynnu ar y farchnad, fe allai gynyddu eich costau’n gyffredinol.

Gwybodaeth bellach

Gall y taflenni ffeithiau a’r canllawiau hyn (a gynhyrchwyd gan bartner Age UK) fod o gymorth i chi ar rai o’r pynciau a drafodir ar y dudalen hon:

Cysylltu

Am fwy o wybodaeth a chyngor gallwch gysylltu â’n tîm ar: